Spot - Chirurgijn en Bloedstelper

De chirurgijn-barbier en de "kunst", die hij bedreef waren in de zestiende eeuw een geliefd onderwerp voor schilders. Duidelijk liet men blijken dat men niet veel heil zag in de "operatie" van deze chirurgijnen. Er werd dan ook slechts met hen gespot, ofschoon zij dikwijls de enige redder-in-nood waren. Een...

 

De barbaar wamba

bazuingeschal vraagt om stilte en de grootste attractie aller tijden wordt aangekondigd: wamba, 's lands sterkste en beruchtste wildeman, daagt iedereen uit om te vechten. narren en dikke dames geven extra kleur aan dit circusachtig spektakel

 

Met wijwater en kruis drijft men de duivel uit huis

Met deze uitdrukking wordt aangegeven, dat het kwaad moet worden bestreden.

 

De bevrijding van een landsdochter

Het schaken van mooie vrouwen was in de middeleeuwen één van de meest geliefde hobbies van menig kasteelheer. Deze 'veelwijverij' viel niet altijd in goede aarde bij de horigen en lokte zelfs opstanden en bestorming van het kasteel van hun heer uit ter bevrijding van het geschaakte plattelandsmeisje, de landsdochter....

 

Het circus

Deze voorstelling begint met een kleurrijke groep circusartiesten die de aandacht van het publiek trekt. Ergens in het dorp zal een circusvoorstelling worden gegeven. In de verte nadert een grote circustent. Steeds meer circuslieden laten een deel van hun attractie zien om op die manier mensen naar de voorstelling te...

 

Hoorn en toorn des overvloeds

Hongerige horigen sluipen en kruipen rond de overvloedige tafel van de Heren en hun dames. De aanzittende geestelijkheid eet, drinkt en boeleert vrolijk mee. Het arme volk wordt sarrend een bout voorgehouden en wanneer het toegrijpt slingert een van de Heren de bout naar de honden. Het morrende volk blijft...

 

De doop verlost het kind van zijn demonen

In de 15e, 16e en 17e eeuw heerste er een bijgeloof dat de mensen deed geloven in het beheksen van een jong pasgeboren kind door duivels en heksen. Het doopsel en met name zout (met haar bederfwerende kracht) was volgens de toenmalige geloofsovertuiging het ideale middel om behekste kinderen van...

 

De Voetbranders

In 1793 werd Brabant overvallen door een Frans sans-culottenleger dat bestond uit Fransen, republikeinse Hollanders en Vlamingen. Dit leger dat hierheen gekomen was ter bescherming van de toenmalige 'Bataafse Republiek' herbergde nogal wat schurken, die eigenlijk alleen maar uit waren op buit, en wel de spaarduiten en sieraden van de...

 

Een huwelijksfeest in 1600

Tijdens de tachtigjarige oorlog is het meermalen voorgekomen dat een Spaanse soldaat aan een plaatselijke schone in de Zuidelijke Nederlanden "bleef hangen". Zo ook kapitein Henrique Aldolfe de Parma, die zijn oog had laten vallen op de mooie Marieke van de Bossche. Beide geliefden stamden uit tamelijk vermogende families zodat...

 

In het stille klooster

In de Frans-Duitse oorlog brachten Franse soldaten gewonden naar een klooster in Vlaanderen. Daar werden ze door de nonnen verbonden en verzorgd. Sommigen waren zo zwaar gewond dat niet veel meer baatte.........

 

Den Bosch - De hooiwagen Jeroen Bosch

De hooiwagen trekt over de wegen van Brabant. Achter de hooiwagen lopen de keizer en de Paus, de groten der aarde en de mensen van lagere stand: de boeren, burgers, nonnen en geestelijken. Iedereen plukt van de rijk beladen wagen en vecht om "te hebben" met uitzondering van de biddende...

 

Tijl neemt wraak op moordenaars en schurken

Een meideke komt aan Tijl en Lamme Goedzak zeggen dat een zekere Michielken is gemarteld door de moordenaar Spelle, twee beulsknechten en de schurk Pieter de Roose. Michielken sterft aan de verwondingen. Tijl neemt wraak. Hij maakt van klei een masker dat op Michielken lijkt en twee bloedige voeten. Hij...

 

De grappen van 1 April

We nemen U graag mee naar het midden van de vorige eeuw. Een winkelstraat in een dorp, zoals er zovele waren. Vandaag is het echter een speciale dag: 1 April! De jeugd geniet met volle teugen en ziet in iedereen een nieuw slachtoffer voor een grap. De gazellen en leerlingen...

 

Justicia - De rechtvaardigheid (Brueghel)

Van dit schilderij valt direct de figuur van Justicia op, symbool van de rechtvaardigheid, met haar gebruikelijke attributen:- het zwaard als symbool van de straffende rechtvaardigheid, - de weegschaal waarmee voor en tegen nauwkeurig worden gewogen, - de blinddoek om aan te geven dat de rechtvaardigheid onpartijdig is. Vooraan vindt...

 

De dagvaarding van Reinaert de Vos

Jaarlijks houdt Koning Nobel een hofdagzitting. Deze is bestemd om klachten van de dieren aan te horen en orde op zaken te stellen. Reinaert de Vos zal er dit keer aan moeten geloven. Bruin de Beer wordt er op uitgestuurd om Reinaert te dagvaarden, maar deze is de beer te...

 

Het schrijnswerkersgilde

Gilden speelden in de late middeleeuwen een belangrijke rol in de samenleving. Een gilde was een stedelijke bedrijfsorganisatie waarin burgers die eenzelfde beroep uitoefenden, zowel de patroons als de arbeiders, waren verenigd. Vriendenkring Van Gaal laat U zien hoe schrijnwerkers (timmerlieden) bezig zijn met de bouw van een stadhuis. Onder...

 

Èèrdmenkes en Trollen

Iedereen droomt er wel eens van: èèrdmenkes die 's nachts de mens een helpende hand toesteken. Een houthakker heeft zich bij zijn werk verwond. Terwijl het volk voor de wagen meeleeft met de gewonde houthakker, vraagt deze zich vertwijfeld af wie nu toch in 's hemelsnaam zijn werk kan en...

 

Rondtrekkend volksvermaak

Het is kermis in het dorp. Een groep rondtrekkende zigeuners maakt van dit jaarlijks terugkerend festijn gebruik om hun kunsten aan het publiek te vertonen, terwijl de zigeunerhoofdman intussen een oogje in het zeil houdt. De dorpsbewoners genieten met volle teugen van hetgeen de zigeuners hen laten zien zoals de...

 

De Bambocianten

Nederlandse schilders, waarvan er nogal wat uit Vlaanderen en Brabant kwamen, trokken rond 1600 naar Rome, waar zij in 1623 een organisatie "De Bambocianten" oprichtten voor wat zij noemden: vrolijkheid en onderlinge steun. De leden noemden zich Bentvueghels. Hun leider was Pieter van Laer. De stijl van van Laer beïnvloedde...

 

De schuit van Inde naar Aken

In de tijd van "drie eeuwen heren" speelden in veel steden de diverse ambachtelijke gilden een belangrijke rol. De leden ervan waren meestal rijk en bekleedden vaak hoge functies in het stadsbestuur. Dit gold bijvoorbeeld voor het rijke en machtige gilde van boekdrukkers en letterzetters. Het weversgilde daarentegen had een...

 

De tulpenhandel

Vriendenkring van Gaal beeldt de meest spectaculaire en alarmerende speculatiegolf uit, namelijk de grote tulpemanie van 1636 en 1637. De tulp kwam eind 16e eeuw via Turkije naar Nederland. Op d'n duur onstond er een massahandel in tulpen. De tulp was seizoengebonden, dus een ideaal speculatie-object. Er werd tussentijds op...

 

Heksensabbat

Hekserij en andere vormen van magie werden in de middeleeuwen als een realiteit aanvaard. Heksen waren meestal vrouwen. In de middeleeuwen was er namelijk een vrouwenoverschot. Daarnaast waren de vrouwen meestal beter ontwikkeld dan hun mannen. De stedelijke burgerij wilde deze 'macht' van vrouwen niet accepteren en waarschuwde de mannen...

 

De intocht van koning Lodewijk Napoleon

Koning Lodewijk Napoleon, de broer van keizer Napoleon, werd in Brabant enthousiast ontvangen. In een prachtige koets trok hij door Brabant, vergezeld door een immens keurkorps van lijfwachten. Het volk had hoge verwachtingen van deze katholieke koning. In alle plaatsen waar hij kwam, werden daarom de straten rijkelijk versierd met...

 

Straf voor lui-, gulzig- en gierigheid

Jeroen Bosch had een hekel aan luilakken, veelvraten en vrekken. In zijn werk veroordeelt hij die hoofdzonden. Het voorste tafereel toont de afstraffing van luieriken. In een molen worden ze tot gehakt vermalen. Het middelste gedeelte laat zien hoe gulzige lieden aangepakt worden als ze betrapt zijn op het stelen...

 

De klokkengieterij

Het is 1650. Ergens in Europa wordt een kerk gebouwd. Van heinde en verre worden vaklieden geronseld. Zij nemen afscheid van vrouw en kinderen om voor lange tijd in het buitenland te gaan werken. Zo ook de Brabantse klokkengieters. Anders dan nu, werden de klokken in die tijd ter plaatse,...

 

Het nieuwe mensbeeld

In de Middeleeuwen stelde de mens zichzelf in dienst van het geloof: God was het middelpunt van het universum. Het gevolg was dat kunstenaars geen gebruik maakten van diepte in hun werk. Het platte spiegelbeeld was de enige reflexie op de werkelijkheid. Toen brak de Renaissance (verlichting) aan. Niet God,...

 

Sacco di Roma

In 1527 sluit paus Clemens een verbond met de grootste vijand van Karel V: de Fransen. Dat had hij beter niet kunnen doen. Nog datzelfde jaar trekt een berooid, muitend, keizerlijk leger van Spanjaarden en Duitsers Rome binnen. De paus vlucht naar de 'Engelenburcht' vanwaar hij moet toezien hoe de...

 

Hedde 't al gehurt...?

Er wordt al eeuwenlang geroddeld. In een dorp zijn er altijd markante figuren die denken informatie te hebben over alles en iedereen. Zij vertellen dit ook graag door, behalve aan degene over wie het gaat. Het verhaal wordt steeds meer verdraaid, het wordt steeds mooier en uitgebreider. Iedereen draagt er...

 

Geldwolven en aasgieren

Ze willen alles hebben, ze willen alles binnenhalen. En vooral véél... Ze laten het zien, ze spelen ermee, ze zijn er trots op. Maar niet lang, want dan begint de jacht opnieuw: ze willen méér en meér en méér... Bent u er ook zo een? Of degene naast u, voor...

 

Een monnikenwerk ten einde

Eind 1500 is het voor de miniaturisten voorbij door de intrede van de boekdrukkunst. Een tijdperk van ambachtelijk werk loopt op zijn einde.

 

Zwartmakers

Ze gaan het platteland opze maken hun gezichten zwart en met de wapens in de aanslag gaan ze op rooftocht.Ze plunderen een boerderij en laten een spoor achter van brandstichting, geweld en terreur?Allemaal het werk van de Zwartmakers, een ruige roversbende die in luttele jaren grote delen Brabant zwart maakte?

 

De fiere Fransen in het bange Brabant

De Bourgondische Brabanders weten niet wat hen overkomt als in 1 672 plotseling op fabelachtige wijze de machtige Fransen binnenvallen. Als miezerige wormen worden de Brabanders overrompeld door het geweld waarmee de Fransen grote delen van Brabant als trotse hanen inpikken. De Brabanders hebben geen schijn van kans en de...

 

De Witte Wieven

Al eeuwenlang willen mensen de mystiek van natuurverschijnselen verklaren en zo schiepen ze de legende van de "Witte Wieven". Bij grafheuvels en in bossen zweefden ze rond. Boven moerassen en vennen zijn ze gezien. 's Avonds stegen zij omhoog en vlogen als nevelen over de vlakte. Een legende geschapen uit...

 

Vreemd volk in Brabant - 21e BD 1978

In de loop der eeuwen was het in Brabant een komen en gaan van volk uit andere gewesten, andere landen en andere werelddelen. Zij vestigden zich in Brabant, al dan niet blijvend. Of het nu kleermakers, handelaren, marskramers, kermis- of circusartiesten waren, er werd altijd wel een plaats voor deze...

 

's-Hertogenbosch, de onoverwinnelijke moerasdraak

Den Bosch is op z'n mooist buiten de stad: in het Bossche Broek. Van oorsprong was het Bossche Broek een moeras. Rivieren als de Dommel en de Aa sleepten zich er doorheen, voordat zij de stad binnen kabbelden. In de winter en het voorjaar zetten zij hooi- en graslanden geregeld...

 

De Guld, de Guld, doar hedde de Guld...

Vriendenkring van Gaal vertolkt dit jaar op eigen, expressieve wijze het Brabantse Gilde door de jaren heen. Van schutters, vendeliers, tamboers, landjuweel jongeren en processies tot de Middeleeuwse wagenspelers die het Bijbelverhaal van hun Patroonheilige spelen. Ook het ambacht van het schrijnwerkersgilde en het Bourgondische tafereel van de kroning van...

 

Rijks Krankzinnigengesticht te Grave

Het Rijks Krankzinnigengesticht te Grave: een kil, beklemmend gebouw vol eenzame patiënten. Een afschrikkend en weerzinwekkend beeld van vrees en paranoia. Vriendenkring van Gaal vertolkt op expressieve wijze een impressie van gedwongen opsluiting, beperking en isolement. Zoals dat in de vorige eeuw gebeurde in instellingen voor 'krankzinnigen': mensen met een...

 

Malle Molens

Molens zijn tegenwoordig een vertrouwd gezicht in het dorpsbeeld. Vroeger was dat wel anders. Vaak stonden molens ver buiten het dorp en de meest vreemde verhalen deden de ronde. Hierdoor ontstonden talloze sagen en legenden. Zwarte magie, oplichting, betoveringen, heksen, overspel, zwarte raven, vleermuizen, kabouters... De molen was verboden terrein....

 

Zimmertoren - Lier (B)

De Zimmertoren is een toren in Lier, nabij Antwerpen, genoemd naar de uurwerkmaker Louis Zimmer. In 1928 schonk Zimmer aan de stad Lier een uurwerkmechanisme (de Jubelklok) dat diverse tijden, kosmische en andere periodieke verschijnselen aangeeft. De klok was zijn tijd ver vooruit qua originaliteit, precisie en vakmanschap. Een meesterwerk......

 

Ker(k)mis?!

De kermis, synoniem voor plezier, is bekend bij iedereen! Maar wist u dat het woord Kermis eigenlijk een verbastering is van KerKmis? In de late Middeleeuwen werd de inwijding van kerk of kathedraal uitbundig gevierd met zo’n Kerkmis. Het is dus niet zo vreemd dat Vriendenkring Van Gaal voor haar...

 

Landverhuizing naar Canada

Tante Annie en ome Adriaan, Theo van de Heijden en Lies Dirkx, Dries Peels met zijn vrouw en 9 kinderen, de Stipdonkjes, Kees Tromp met zijn zoon Gert. Hoe zou het met ze zijn? Gertje was 13 toen ze vertrokken vanuit Nederland. Die is nu dus over de 80! Ach,...

 

George Willem van Heukelom: In het spoor van Heukelom

George Willem van HeukelomDesigner, ontwerper van menig stationVerbond steden, mening bebouwde komWaardoor het reizen beginnen kon Met de komst van vernieuwers als ingenieur George van Heukelom werd het mogelijk om met de stoomtrein op een razendsnelle manier van A naar B te reizen. De wereld werd steeds kleiner. Kilometers van...

 

De Boerenkrijg, heldendaad te Herentals

28 oktober 1798: Medeboeren! Kom in opstand tegen de heerschappij van de Franschen! Tegen onderdrukking, tegen belastingverhoging en vóór vrijheid van geloof. Neem zeis, riek en spade, en vecht met ons mee tegen de overheerscher. Eensgezind kwamen aan het einde van 1798 de boeren in de Zuidelijke Nederlanden in opstand...

 

Een vermaeckelijke vlucht op hete lucht!

Dank u wel dat u naar ons dorpsplein bent gekomen voor het jaarlijkse Ballonfeest! Vandaag kiezen 9 enorme ballons het luchtruim. De passagiers staan al zenuwachtig lachend, en met knikkende knieën in de manden. Staat de wind wel goed? Is de ballon niet lek? Zijn de touwen sterk genoeg? De...

 

Helmond: Vlisco. Gemaakt in Helmond, gewild in Afrika

Hoe een typische Brabantse textielfabrikant grote delen van Afrika kleur gaf. Wat statussymbolen Armani en Versace voor ons zijn, is Vlisco voor grote delen van Afrika. Het dragen van kleding gebatikt met Dutch Wax is populair: geeft je aanzien. Al 170 jaar vertegenwoordigt deze Helmondse textielicoon onze provincie in Afrika...

 

De Vlucht van Breda, eenmansdaad of bittere noodzaak?

Beste bezoeker, wij vragen u te vertrekken. Neem alleen papieren en geld mee. Verder een deken, eten voor een dag of twee-drie. Pak een kar, fiets of kinderwagen. Doe de deur op slot, reis zo licht mogelijk! Waarnaartoe? Dat zullen we u vertellen, maar het is ver, erg ver. Hoe...

 

Alle hens aan dek, de strijd is nog niet gestreden

Slag bij Cadiz’ - Aert Anthonisz. (Antwerpen, ca. 1580) Lang geleden bestreden oorlogsschepen of zelfs hele armada’s elkaar. Onder zwaar kanongebulder joeg men elkaar naar de kelder. De zeeën en oceanen getuigen hiervan door middel van de vele wrakken die roerloos op de bodem liggen. Vriendenkring van Gaal vroeg zich...

 

De V van Victor Vrede, Verbroedering & verzoening

Vriendenkring van Gaal heeft dit jaar gekozen voor het V-teken van Victor de Lavelye, een Vlaams advocaat en politicus die in 1941 het V-teken uitvond. Dit handgebaarwerd wereldwijd op de kaart gezet toen Winston Churchill het V-teken van Lavelye overnam, en het datzelfde jaar in de media maakte. Sindsdien groeide...